คัมภีร์มิลินฺทราช ของท่านขรัวสีปาน วัดท่ามอร

ระหว่างนั่งเฝ้ากุฎิรอผู้มาเยี่ยมชมในงาน Re-set ท่าวัง-ท่ามอญ ได้หยิบเอามัดลานของวัดมาทะยอยรีเชคกับทะเบียนเดิม และสำรวจ paratext บนลานที่จะให้ข้อมูลเรื่องชื่อ สถานที่ คำอธิษฐาน หรือวันเดือนปีที่จาร ได้พบลานอยู่ ๓ รายการ อยู่ในสภาพชำรุดมาก ๑ ผูก เหลือแต่ปกลาน ๑ ใบ เป็นคัมภีร์พระธรรมบท และที่สมบูรณ์อีก ๑ ผูกเป็นคัมภีร์มิลินทปัญหา ลาน ๓ รายการนี้พลัดแทรกอยู่กับลานเรื่องอื่น ๆ แต่มี paratext ตรงกันว่า

เป็นลานที่สร้างโดย “ท่านขรัวสีปาน วัดท่ามอร” ไม่บอกปีที่จาร

สอบถามอาจารย์บัณฑิต สุทธมุสิก มหาเปรียญเก่าที่รอบรู้เรื่องประวัติการพระศาสนาของเมืองนครท่านสันนิษฐานว่าอาจจะคือ พระอธิการศรีปาน วัดท่าโพธิ์ ในสมัยรัชกาลที่ ๔ ท่านเป็นเจ้าอาวาสวัดท่าโพธิ์ต่อมาจากพระอธิการบุญจันทร์ สมัยรัชกาลที่ ๓ แต่ชื่อท่านขรัวสีปานนี้ไม่มีอยู่ในลำดับนามเจ้าอาวาสวัดท่ามอญ หรือวัดศรีทวีเดี๋ยวนี้ ท่านอาจเป็นพระอาวุโส ไม่ใช่เจ้าอาวาส และไม่เกี่ยวข้องกับพระอธิการสีปานวัดท่าโพธิ์ก็ได้ เรื่องนี้คงต้องหารือกับผู้อาวุโสอีกหลายท่าน ทั้งหากได้ตรวจสอบเพิ่มก็อาจยังมีลานที่สร้างโดยท่านขรัวสีปาน วัดท่ามอญ พลัดอยู่ที่วัดจันทารามอีกก็ได้

การพบลานของท่านขรัว วัดท่ามอญ ซึ่งห่างออกไปจากวัดจันเพียงราว ๓๕๐ เมตร และมักมีผู้กล่าวกันว่าวัดจัน วัดท่ามอญ นับเป็นวัดพี่วัดน้อง ก็แสดงให้เห็นปฎิสัมพันธ์ของพระภิกษุสงฆ์ระหว่างวัดในย่านท่าวัง – ท่ามอญครั้งอดีต ซึ่งตกค้างอยู่ในข้อความสั้น ๆ บนใบลานเหล่านี้

พระครูเหมเจติยานุรักษ์ (ห้องกิ้ม วุฑฺฒิงฺกโร) อดีตเจ้าอาวาสวัดท่ามอญ เมื่อครั้งยังเป็นสามเณร นางทองกิ้มผู้ป้าได้นำมาฝากเรียนขอม และมูลกัจจายนะที่สำนักพระครูกาเดิม (หนู) วัดจันทาราม น่าเสียดายที่กุฎิโบราณของพระครูกาเดิม (หนู) ที่พระครูเหมเจติยานุรักษ์ (ห้องกิ้ม วุฑฺฒิงฺกโร) เคยมาเรียนบาลีเบื้องต้นนั้นได้ถูกรื้อไปแล้ว แต่เป็นไปได้ว่าหนึ่งในคัมภีร์มูลกัจจายนะที่เหลืออยู่ในวัดจันทารามหลายจบนั้นน่าจะเป็นคัมภีร์ที่พระครูเหมเจติยานุรักษ์ (ห้องกิ้ม วุฑฺฒิงฺกโร) เคยใช้เรียนด้วยครับ

แต่ทั้งนี้หากท่านขรัวสีปาน วัดท่ามอร ต่อไปจะได้ไปเป็นพระอธิการศรีปาน วัดท่าโพธิ์จริง ก็ยิ่งแสดงให้เห็นความสัมพันธ์ของวัดเก่าริมคลองท่าซักทั้ง ๓ ท่า คือวัดท่ามอญแห่งท่ามอญ วัดจันทารามแห่งท่าวัง และวัดท่าโพธิ์แห่งท่าโพธิ์ ที่น่าสนใจเป็นอย่างยิ่งครับ