ของดีอันเป็นที่เลื่องลืออีกอันหนึ่งของไชยา เสมาฟอร์มเรียบ ๆ สูงประมาณ 75 เซนติเมตร กว้างประมาณ 35 เซนติเมตร จำหลักลายพรรณพฤกษา จากจดหมายคุณชื่น ศรียาภัย ที่ส่งมาตอบธรรมทาส (1) ให้ข้อมูลเกี่ยวกับวัดป่าลิไลย์กับเราว่า
…กับที่ว่าพระยาไชยา (มี) เป็นคนบ้านท่าโพธิ์นั้น ข้อความผิดมากมายนัก เพราะท่านผู้นั้นเป็นบรรพบุรุษของป้าเอง ป้าเองเป็นคนที่ 5 ในสกุลนี้แท้ ๆ ที่ถูก ที่บ้านเรือนของท่าน (มี) ตั้งอยู่ที่วัดป่าไลย์นี่แหละ เมื่อท่านตายแล้ว ยกบ้านทำเป็นวัด เพราะลูกเขยเป็นเจ้าเมืองหลังสวน มีกำลังพอจะทำวัดได้…
ตำนานเมืองไชยา (2) ให้ข้อมูลเกี่ยวกับพระยาวิชิตภักดี (มี) ดังนี้
พระยาวิชิตภักดี (มี) ได้ถอดพระยาวิชิตภักดี (หัวสั่น) ออกจากราชการแล้ว โปรดเกล้าให้พระศรีราชสงคราม (มี) ปลัดเมืองไชยา เป็นพระยาวิชิตภักดี. พระยาวิชิตภักดี (มี) คนนี้ เป็นคนบ้านท่าโพธิ์ ท้องที่อำเภอพุมเรียง เดิมเป็นที่หลวงเกษตรสาลี แล้วเลื่อนขึ้นตลอดจนเป็นเจ้าเมือง ในระหว่างที่พระยาวิชิตภักดี (มี) เป็นเจ้าเมืองอยู่นั้น พระยากลาโหมราชเสนา ได้ยกกองทัพกลับจากปราบข้าศึกเมืองถลาง ได้มาหยุดกองทัพอยู่ที่บ้านพุมเรียง ได้สร้างวัดขึ้นวัดหนึ่งวัด ชื่อว่า วัดชนะสงคราม (อยู่ที่นอกค่าย พุมเรียง) เมื่อสร้างวัดแล้ว ยกกองทัพกลับ. พร้อมเมื่อปีวอก ศก 84 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้า ได้โปรดให้พระศรีเสาวภาค กับพระยาอภัยสงคราม (ท้วม) ออกมาสักเลขที่เมืองไชยา สักเลขยังไม่ทันแล้ว พระยาวิชิตภักดี (มี) พระศรีเสาวภาค ถึงแก่กรรมลงคราวเดียวกัน
แต่ รศ.84 มัน 2408 ไม่ใช่รัชกาลพระนั่งเกล้าแล้ว ผมคิดว่า รศ.84 ที่ตำนานเมืองไชยาให้มาน่าจะผิดมากกว่า เนื่องจากในสมัยของพระยาวิชิตภักดี (ท้วม) ที่ขึ้นมาแทน พระยาวิชิตภักดี (มี) มีการกล่าวถึงการสำรวจที่นาของหลวงวิจารย์อาวุธ ซึ่งเหตุการณ์นี้จะเกิดขึ้นก่อนการกัลปนาที่นาให้กับวัดน้ำรอบในปี 2391 การเสียชีวิตของพระยาวิชิตภักดี (มี) ต้องเกิดอย่างเร็วที่สุดคือ 2390 หรือถอยลงไปกว่านั้นอีก
โดยสรุป เสมา พร้อมกับวัดป่าลิไลย์นี้จึงตั้งขึ้นในปลาย พศว 24 ราวทศวรรษที่ 2380 – 2390 โดยเป็นการอุทิศที่บ้านของพระยาวิชิตภักดี (มี) เป็นวัดป่าลิไลย์ ในโบสถ์ของวัด มีพระปางป่าเลไลย์ ทำจากหินทรายแดงอยู่ 1 องค์ น่าจะเป็นพระปางป่าเลไลย์สกุลช่างไชยาเพียงองค์เดียวที่มีอยู่
(1) ดูจดหมายที่ เอกสารหอจดหมายเหุตพุทธทาสอินทปัญโญ รหัสเอกสาร : BIA9.4.1/4 กล่อง 1 ชื่อเรื่อง : เรื่องไชยา และนครศรีธรรมราช http://archives.bia.or.th/front-description_bak.php…
(2) ดู ตำนานเมืองไชยา https://www.facebook.com/groups/menamluang/permalink/973253086183101/
เผยแพร่ครั้งแรกใน - https://web.facebook.com/groups/148487171993034/search/?q=Surachet%20Keawsakun&_rdc=1&_rdr
