บุดในนครผู้ใหญ่บอกว่าหลัก ๆ มาจากพืชสามชนิดคือ ๑ ข่อย ๒ กฤษณาที่เป็นไม้หอม กับ ๓ ย่านกฤษณาหรือปริศนาที่เป็นเถาวัลย์ เวลาจับบุดก็เห็นว่ามันมีบุดเนื้อต่างกันอยู่คละกันจริง ๆ นอกจากบุดเนื้อละเอียดยืดหยุ่นแบบบุดจากข่อยแล้ว มีบุดที่เนื้อสากแข็งผ่านมือเยอะเหมือนกัน ตามเพจที่เอาสมุดไทยมาโชว์ มาขาย บางทีเราเห็นเนื้อกระดาษกับรอยหมึกที่ซึมในเนื้อแล้วเกิดความรู้สึกว่ามันน่าจะบุดใต้แน่ซูมดูเนื้อหาแล้วก็เป็นบุดใต้จริง ๆ ไม่รู้เป็นอุปทานไหม
บุดนี้ดูเหมือนหลายท้องถิ่นในอดีตก็ทำกันขึ้นใช้ได้ถ้าทำมากอาจจะขายด้วย พวกบุดสั้นที่เป็นบุดตำรายา ไสยศาสตร์ หรือเบ็ดเตล็ด มักจะเจอรอยว่ามันคือการเอาบุดขนาดเต็มแบบบุดพระอภิธรรม บุดเขียนวรรณกรรมมาตัดครึ่งใช้ บุดสั้นพวกนี้สันข้างหนึ่งมักจะตรงเรียบ อีกข้างจะเอียง ๆ เฉ ๆ ตามฝีมือตัดทีหลัง นาน ๆ ทีจะเจอบุดเล็กบุดสั้น บุดตีนช้าง ที่ลักษณะเป็นการทำสั้นทำเล็กมาแต่แรก
มีวิธีทำบุดจากเปลือกไม้กฤษณาที่ อ วิมลสัมภาษณ์มาจากปากพนังเมื่อสี่สิบปีแล้วน่าสนใจ ไม่รู้ว่ายังมีคนสืบวิชาไหม ส่วนภาพประกอบไม่เกี่ยวไม่รู้บุดเนื้ออะไรอาจจะเนื้อข่อย แต่พอดีอยู่ในไอแพดครับ
รศ.วิมล ดำศรี สัมภาษณ์พระครูเมตตาวิหารี วัดนันทาราม ปากพนัง เมื่อ ๑๐ มีนาคม ๒๕๒๓
๑ เอาเปลือกต้นกฤษณาเก็บในช่วงที่ต้นกฤษณาออกดอก มาทุบเอาเปลือกส่วนนอกออกโดยระวังไม่ให้เปลือกส่วนในช้ำ
๒ เอาเปลือกส่วนในแช่น้ำไว้ประมาณ ๑๐ วันจนเปลือกเน่าและเปื่อยได้ที่ แล้วนำกะลามะพร้าวมาขูดเปลือกให้เยื่อส่วนนอกออกไปให้ได้มาก ๆ แล้วเอาส่วนที่เหลือไปแช่ในน้ำเมือกเซียด ๓ ถึง ๕ วัน
แล้วเอากะลามะพร้าวขูดเยื่อออกอีก เอาที่เหลือแช่น้ำเมือกเซียดไปอีก ๓ ถึง ๕ วัน แล้วนำมาขูดสลับกับแช่น้ำเมือกเซียดอีกจนกว่าจะได้เปลือกที่บางตามต้องการ ถ้าจะเอาบุดหนาแต่หยาบก็ทำซ้ำน้อยครั้ง
๓ เอาเปลือกกฤษณาที่ได้ไปวางเรียงบนผ้าขาวที่ปูบนพื้นเรียบ เอาผ้าขาวอีกผืนปูทับบนใช้ลูกกลิ้ง ไม้กลม หรือขวด รีดทับไปมากจนเปลือกกฤษณาเรียบแน่น จึงเอาผ้าขาวทับหน้าออก เอาเปลือกกฤษณาไปผึ่งลมจนหมาด ๆ ยังมีความชื้นอยู่
๔ เมื่อหมาดแล้ว เอาผ้าขาวทับหน้าอีกครั้ง ขึงผ้าขาว-กฤษณา-ผ้าขาว กับโครงให้ตึง แล้วนำไปผึ่งแดดจนแห้งสนิท แห้งแล้วสามารถนำมาตัดเจียนพับเป็นบุดใช้ได้
๕ ถ้าจะทำบุดดำให้เอาลูกมะพร้าวอ่อนที่ยังไม่มีเนื้อ หากเป็นมะพร้าวที่น้ำมีรสหวานจะยิ่งดีจะมียางเยอะ ผ่าครึ่งลูกมะพร้าวแล้วคว่ำหน้าลงบนบุดขาวถูไปมาบนเนื้อกระดาษจนติดยางมะพร้าวเป็นสีดำสนิท จะได้บุดดำจากเปลือกไม้กฤษณา
