“…รูปเทียบพระพุทธองค์เมื่อเสดจ์ลงจากดาวดึงษ์ โคจรทรงปางโปรดสัตว์ในเมืองสังกัศนคร…” – คำจารึกที่ฐานพระลากเงิน
พระลากเงินของวัดสระแก้ว (หนา) สร้างโดยหลวงพรหมสุภา ภริยา และบุตรชาย 2 คนคือนายแมลงภู่ นายแมลงสาบ ในปีพ.ศ.2410
จารึกที่ฐานพระลากเงินระบุว่าคนกลุ่มนี้มีนิวาสสถานอยู่บ้านท่าชี ถ้าไม่มีท่าชีอื่นก็น่าจะคือท่าชีในเมือง กล่าวกันว่าหลวงพรหมสุภาสร้างพระลากสำริด และพระลากทองเอาไว้ด้วยเป็นสำรับ 3 องค์ พระลากทองนั้นเชื่อกันว่าคือพระลากโกลนไม้บุทองที่ประดิษฐานอยู่ในวิหารเขียน ในพระบรมธาตุ
เรายังไม่รู้แน่ว่าหลวงพรหมสุภา กับครอบครัวที่ท่าชีทำไมจึงสร้างพระลากขึ้นไว้สำหรับวัดสระแก้วหนา อาจมีภูมิลำเนาเดิมแถบนี้ ? วัดสระแก้วหนาเป็นวัดมีตำนานเก่าแก่ น่าจะเป็นวัดสำคัญตลอดมาในอดีต รอบ ๆ โบสถ์มีเสมาหินทรายแดงอายุราว ๆ สมเด็จพระนารายณ์ปักอยู่ครบสมบูรณ์ทั้ง 8 ใบ ที่ตีนเสมาแกะเป็นฐานสิงห์ค่อม ฝีมือค่อนข้างละเอียดทีเดียวครับ
จากจารึกนี้ ที่จริงพระลากองค์อื่นที่ทำปางอุ้มบาตร ไม่มีจารึกระบุชัด แต่ก็เป็นที่ทราบกันว่าไม่ได้ทำขึ้นเป็นพระปางอุ้มบาตรเฉย ๆ แต่อยู่ในอิริยาบถอุ้มบาตรออกโปรดพุทธบริษัทเมื่อลงจากดาวดึงษ์
บางทีในงานเขียนเรื่องพระลากภาคใต้ และเรียกปางพระ เราอาจจะคิดปรับ หรือทำให้มันชัดขึ้นแทนที่จะเรียกง่าย ๆ เพื่อให้คนทั่วไปเข้าใจง่ายว่า ปางอุ้มบาตร เป็นทำนอง ปางโปรดสัตว์ในเมืองสังกัสสะ หรืออะไรที่อาจจะสั้นกว่านี้ เพื่อแยกแยะพระลากให้ชัดต่างออกไปจากพระอุ้มบาตรทั่วไป ซึ่งตั้งใจทำเพื่อจำลองพระพุทธเจ้าเมื่อกระทำพุทธกิจออกบิณฑบาตประจำวัน ไม่ได้มีจุดประสงค์พิเศษแบบพระลาก ที่สร้างขึ้นสำหรับกาลเฉพาะในแต่ละปีด้วย
