เสาอะไร ? ในเขตวัดพระบรมธาตุ และยังมีเสาแบบนี้ที่เป็นเครื่องบูชาพระบรมธาตุอีก ๒ ต้น

    ภาพถ่ายเก่าพระบรมธาตุก่อนปีพ.ศ. ๒๔๕๑ จะเห็นเสาสองต้นที่มุมวัด มีเสาหงส์ ๑ กับเสาแปลก ๆ อีก ๑ เมื่อซูมดูจะเห็นก้านบ้าง ๆ พุ่งจากเสาออกไป ๒-๓ ก้าน คือเสาอะไร มีฟังก์ชันอะไรยังค้นไม่พบ ผมสันนิษฐานทีแรกว่าอาจสำหรับแขวนโคม แต่ก็เป็นเพียงเดา ๆ

    เมื่อวันก่อนได้พบเสาลักษณะใกล้ ๆ กันเป็นเครื่องบูชาพระธาตุเก็บรักษาอยู่ในวิหารเขียน เสาหนึ่งสูง ๘๗.๔๐ เซนติเมตร เสาเป็นไม้ ฐานไม้เขียนสี ไม่ระบุที่มา แต่ลักษณะของฐานเขียนสีแบบนี้มักเป็นเครื่องบูชาที่ส่งมาจากปัตตานี

    อีกเสาหนึ่งสูง ๗๔ เซนติเมตร เป็นเงินทั้งต้น ไม่ระบุที่มา แต่กระบวนลายที่สลักดุนนั้นเป็นกระบวนลายแบบที่มักพบในเครื่องบูชาพระธาตุซึ่งมาจากปัตตานีเช่นเดียวกัน มีเหรียญควีนวิคตอเรียซึ่งผลิตขึ้นใช้ในเสตรทเซทเทิลเมนต์ เป็นเหรียญเงิน ๕ เซนต์ เหรียญชนิดนี้ถูกผลิตขึ้นใช้ในระหว่าง พ.ศ. ๒๔๑๔-๒๔๔๔ อย่างไรก็ตามเสาธงนี้คงถูกทำขึ้นหลังจากที่เหรียญนี้เลิกผลิตไปแล้ว เนื่องจากเครื่องบูชาพระธาตุทั้งหลายในวิหารเขียนล้วนมีอายุหลังพ.ศ. ๒๔๕๐ มาแล้วทั้งสิ้น

    ทั้ง ๒ เสาเครื่องบูชานี้มีกายภาพเหมือนกัน คือโครงมีตะเกียบรับอย่างเสาธง ยอดแหลม ที่เกือบยอดมีเชิงแล้วมีก้านโครงแยกออกไป ๓ ทาง ปลายห้อบใบโพธิ์เงินดุนลาย ลักษณะของเครื่องบูชา ๒ ชิ้นนี้ ทำให้น่าเชื่อว่าเป็นเสาแบบเดียวกับเสาขนาดใหญ่ที่ปรากฏบริเวณมุมวัดพระบรมธาตุในภาพถ่ายเก่า เสานี้มีหน้าที่อะไร ?

    การมาถึงของเครื่องบูชาในรูปของเสาใบโพธิ์ ๒ ชิ้นหลังจากที่เสาที่วัดพระบรมธาตุถูกรื้อไปแล้วนั้น ประกอบกับลักษณะเชิงศิลปกรรมซึ่งสอดคล้องกับลักษณะของเครื่องบูชาที่มาจากปัตตานี น่าจะสะท้อนว่าเคยมีคติการทำเสาลักษณะนี้ตกค้าง หรือมีแบบอย่างอยู่ในที่อื่นอีก ไม่น่าจะใช่การจำลองเสาธงที่เคยมีที่วัดพระบรมธาตุโดยตรง

    จากข้อสงสัยนี้ เลยนำมาขอความเห็นจากท่านที่ทราบ หรือเคยได้ยิน หรือเพียงข้อวิเคราะห์ ข้อสันนิษฐาน ก็จะเป็นประโยชน์มาก ๆ ครับ

ใส่ความเห็น