ที่มา – ลิขิตพระครูพิศาลฯ กับสังเขปคำชี้เจงผู้ว่าราชการเมืองนครศรีธรรมราช เรื่องปฎิสงขรณ์วัดพระบรมธาตุ ร.ศ. ๑๒๘ หอจดหมายเหตุแห่งชาติ
เมื่อครั้งสมัยรัชกาลที่ห้ามีการบูรณะวัดพระบรมธาตุเมืองนคร พระครูพิศาลวิหารวัตร เป็นพระสงฆ์รูปหนึ่งในแกนนำการบูรณะครั้งนั้น ท่านมีภูมิลำเนาเดิมเป็นชาวไทรบุรี เมื่อได้เป็นผู้รับหน้าที่หลักในการบูรณวัดพระบรมธาตุเมื่อนครต่อจากพระครูปาลเทพมุนี ท่านได้ออกเดินทางเรี่ยไร่เงินสมทบการซ่อมพระบรมธาตุยังพื้นที่ต่าง ๆ ในภาคใต้ จากนคร ไป สงขลา พัทลุง ตรัง เทพา จะนะ รวมทั้งหัวเมืองมลายู เมือง ไทรบุรี เมืองปะลิด เมืองเกาะปีนัง เมืองเประ เมืองรามัน หนองจิก การเดินทางมีหลายครั้งในหลายเส้นทาง ผู้เขียนได้คัดบางส่วนของการเดินทางในปี รศ. 121 หรือ พ.ศ. 2445 ซึ่งข้อมูลเต็ม ๆ รอติดตามในนิทรรศการ Ligorian And The Great Stupa เนื่องในวันมาฆบูชา 2564 ณ วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร นครศรีธรรมราช
—————————————
รายชื่อทายกที่โมทนาเงิน เข้าปฎิสังขรณ์ในวัดพระบรมธาตุ เมืองนครศรีธรรมราช ตั้งแต่ รศ. 111 มาจนถึง รศ. 126 จำนวนเงิน และคน
.
– ออกจากแขวงเมืองนคร ได้มาพักที่ #วัดโดหอม เมืองสงขลา จีนแซ่งได้โมทนา 11 บาท 32 อัฐ รวมทายก 150 คน รวมเงิน 172 บาท 8 อัฐ (หมายเหตุเมืองสงขลา)
.
– ออกจากวัดโดหอมมาพักที่ #วัดป่าขาด นายปิ่นได้โมทนา 5 บาท รวมทายก 190 คน รวมเงิน 251 บาท 32 อัฐ (หมายเหตุเมืองสงขลา)
.
– ออกจากวัดป่าขาดพักที่ #วัดโอเภา นายสีเพ็ชรได้โมทนา 5 บาท รวมทายก 121 คน รวมเงิน 135 บาท (หมายเหตุเมืองสงขลา)
.
พักที่ #โคกเหรียง นายหนูได้โมทนา 8บาท 16 อัฐ รวมทายก 162 คน รวมเงิน 503 บาท 46 อัฐ (หมายเหตุเมืองสงขลา)
.
– เข้าไปยัง #เมืองไทรบุรี ได้พักที่ #ท่าหมุนตี นายคงได้โมทนา 5 บาท รวมทายก 165 คน รวมเงิน 1113 บาท 16 อัฐ (หมายเหตุเมืองไทรบุรี)
—————————————
– วัดโดหอม น่าจะคือวัดประดู่หอม ปัจจุบันอยู่ในตำบลคลองรี อำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลา
– ป่าขาด น่าจะคือบ้านหรือวัดป่าขาด ปัจจุบันอยู่ในตำบลป่าขาด อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา
– วัดโอเภา น่าจะคือวัดอู่ตะเภา (วัดเก่า) ปัจจุบันอยู่ในตำบลคูเต่า อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา
– โคกเหรียง น่าจะคือบ้านโคกเหรียง หรือวัดโคกเหรียง ปัจจุบันอยู่ในตำบลโคกม่วง อำเภอคลองหอยโข่ง จังหวัดสงขลา
– ไปยังเมืองไทรพักที่ท่าหมุนตี ยังไม่ทราบว่าคือที่ไหน
.
– จากชื่อวัด – บ้านที่ท่านพระครูพิศาลวิหารวัตร์ทำการจดบันทึก จะเห็นว่าเมื่อออกจากนครท่านเดินทางมาแวะที่วัดประดู่หอม ตำบลคลองรี อำเภอสทิงพระ จังหวัดสงขลาซึ่งอยู่ไม่ไกลจากริมทะเลสาบสงขลา เดินทางต่อมาที่บ้าน – วัดป่าขาด จากนั้นมายังวัดอู่ตะเภา สันนิษฐานว่าท่านนั่งเรือข้ามทะเลสาบสงขลามาเข้าที่คลองอู่ตะเภา เพราะวัดอู่ตะเภาอยู่ริมคลองอู่ตะเภาในปัจจุบัน จากนั้นน่าจะล่องเรือต่อไปที่บ้านโคกเหรียงแล้วไปขึ้นที่บ้านท่าหมุนตีเขตเมืองไทรบุรี
