“ข้าวยำน้ำเคย” เป็นอาหารพื้นถิ่นของผู้คนรอบลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา ซึ่งมีอยู่ท่ามกลาง “ข้าวยำน้ำบูดู” (นาซิกือราบู บูดู) ของพี่น้องออแรนายู (มลายูปตานี) ในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ และ “ข้าวยำน้ำปลา” แบบคนเมืองนครศรีธรรมราช ตามหมู่บ้านต่าง ๆ ของคนแขกสงขลา หากมีร้านขายข้าวในตอนเช้า ข้าวยำถือเป็นหนึ่งในอาหารที่ต้องมีขาย
เช้านี้ผมตั้งใจแวะมาทานข้าวยำที่ร้านวาเอียด (“วา”แปลว่า ป้า) ก่อนเดินทางกลับนครศรีธรรมราช ร้านตั้งอยู่ที่หมู่ 7 บ้านเหนือ ตำบลคูเต่า อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา เป็นร้านเล็ก ๆ ตั้งโต๊ะหน้าบ้าน ที่ขายอาหารชนิดนี้มานานกว่า 50 ปีแล้ว โดยที่วาเอียดผู้เป็นเจ้าของร้านก็มีอายุเข้าสู่วัย 70 ปี แต่ยังแข็งแรงดี แกเล่าว่า “…ขายมาตั้งเเต่ห่อ3 บาท นี้ห่อ 20 บาทแล้ว…” ราคาข้าวที่เริ่มขายนั้นผมเองก็ยังไม่เกิดเลยครับ ตอนผมเด็ก ๆ ข้าวยำในหมู่บ้านแถบนี้ห่อละ 5 บาท พิเศษ 7 บาท
เมื่อเวลาผ่านไปและราคามีการเปลี่ยนแปลง
“ข้าวยำน้ำเคย” ของวาเอียดก็มีการปรับเปลี่ยนตามยุคสมัยเช่นกัน เดิมที “น้ำเคย” สำหรับข้าวยำจะใช้ “เคยน้ำ” ซึ่งเป็นมรดกภูมิปัญญาการหมักดองปลาด้วยเกลือของคนรอบลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลาที่สืบทอดกันมา แต่ปัจจุบันมีการปรับเปลี่ยนมาใช้ “บูดู” ซึ่งเป็นมรดกภูมิปัญญาของพี่น้องออแรนายูจากสามจังหวัดชายแดนภาคใต้แทน
เนื่องจาก “วาเอียด” มีอายุมากขึ้น และเคยน้ำเดิมที่คนในหมู่บ้านเคยทำขายก็เลิกทำไปแล้ว จึงหันมาใช้น้ำบูดูแทนเพราะหาซื้อง่ายตาม ร้านชำในหมู่บ้านที่นำมาขาย แม้ว่าจะเปลี่ยนมาใช้บูดูเป็นวัตถุดิบในการต้มเคี่ยว ได้ปีกว่าแล้ว แต่ส่วนผสมอื่น ๆ ยังคงใช้แบบเดิมเหมือนเมื่อครั้งที่ใช้เคยน้ำเป็นวัตถุดิบ และน้ำที่ต้มเคี่ยวออกมาแล้วก็ยังคงเรียกว่า “น้ำเคย” เช่นเดิม
“ข้าวยำน้ำเคย” ของ “วาเอียด” จะประกอบไปด้วย
ข้าวสวยสีขาว พร้าวคั่ว(มะพร้าวคั่ว) ปลาผง พริกผง (พริกป่น) และบี้หุ้นผัด ส่วนผัก(หมวดข้าวยำ) ประกอบด้วย ใบชะพลู ถั่วฝักยาว ถั่วงอก ตะไคร้ และกะหล่ำปลี เพิ่มรสเปรี้ยวด้วยมะนาว นอกจากข้าวยำน้ำเคยแล้ว ทางร้านยังมีข้าวแกงขายด้วย เช่น “แกงคั่วเป็ดวา” “แกงคั่วไก่บ้าน” และ “ต้มเทะไก่บ้าน” รสชาติไม่เผ็ดจัดจ้าน เหมาะสำหรับคนที่ไม่ชอบทานเผ็ด การกินข้าวแกงที่ร้านวาเอียดก็เหมือนกับร้านอื่น ๆ ในภาคใต้ คือจะมี “น้ำชุบ” (น้ำพริก) และผักเหนาะให้กินฟรี เสิร์ฟพร้อมกับอาหาร
ใครที่ผ่านมาย่านนี้ ซึ่งอยู่ทางไปหาดแหลมโพธิ์ู ร้านเปิดขายทุกเช้า (น่าจะหยุดวันพฤหัสบดี) สามารถแวะมาลองทานกันได้ครับ พิกัดอยู่ในซอยข้างร้านนี้ https://maps.app.goo.gl/sWCpmgPDvEprbrRZ8
เผยแพร่ครั้งแรกใน : https://www.facebook.com/share/p/1EUiCPhepE/
