เช้าวันอังคารที่ 14 ตุลาคม 2568 ได้มีโอกาสไปเดินเล่นที่ ตลาดนัดธรรมโฆษณ์ ใกล้กับวัดธรรมโฆษณ์ ตำบลสทิงหม้อ อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา ตลาดเช้าแห่งนี้เต็มไปด้วยชีวิตชีวา มีทั้งของสด ไม่ว่าจะเป็น ปลาจากทะเลสาบสงขลา (เลใน) และ ปลาจากอ่าวไทย (เลนอก) ผักพื้นบ้าน อาหารพื้นถิ่น และที่พลาดไม่ได้คือ ขนมพื้นบ้าน หลากหลายชนิด
สิ่งที่สะดุดตาและชวนให้อุดหนุนเป็นพิเศษคือ ขนมทอด ชนิดหนึ่งที่มีลักษณะปั้นเป็นก้อนกลมสั้นยาว มีเส้นใยแป้งที่ทอดจนสุกกรอบผสมอยู่ด้วย คุณยายคนขายบอกว่านี่คือ “ขนมไข่เหี้ย” ซึ่งชื่อของมันมาจากสัตว์เลื้อยคลานที่หลายคนหวาดกลัว ผู้เขียนคาดเดาเอาเองว่า การตั้งชื่อเช่นนี้คงตั้งใจให้มีรูปลักษณ์คล้ายกับไข่ของสัตว์ชนิดนี้นั่นเอง
ส่วนผสมและรสชาติ
“ขนมไข่เหี้ย” ทำจากถั่วเขียวผัดรวมกับมะพร้าวทึนทึกและน้ำตาลโตนด จากนั้นนำมาปั้นเป็นก้อนกลมยาวขนาดเล็กๆ ชุบแป้ง แล้วนำไปทอดให้สุก ส่วนของแป้งที่เคลือบอยู่จึงจะหลุดออกมาเป็นฝอยกรอบๆ รสชาติ ถือว่าลงตัวมาก หอมกลิ่นถั่วเขียว หวานกำลังดี และได้ความมันจากมะพร้าวทึนทึก นับเป็นความอร่อยที่หาได้จากท้องถิ่น
ความคล้ายคลึงกับขนมอื่น
หากพิจารณาจากส่วนผสมแล้ว ขนมไข่เหี้ยมีความใกล้เคียงอย่างมากกับ “ขนมไข่ปลา” ของคนนครศรีธรรมราช สิ่งที่แตกต่างหลักๆ คือ ขนมไข่ปลาจะ ไม่ใส่มะพร้าว (หากมีเจ้าไหนใส่ สามารถแจ้งได้ครับ) และรูปลักษณ์จะปั้นให้คล้าย “ไข่ปลาสองฝัก” (ขนมไข่ปลามักทำจากถั่วเขียวหรือถั่วเหลือง) ซึ่งจะนำมา ชุบแป้งทอด เช่นกัน นอกจากนี้ ยังมีขนมอีกชนิดที่คล้ายกันคือ “ขนมกง” ซึ่งจะปั้นให้มีลักษณะกลมและมีกากบาทตรงกลาง
ซ้าย สีเหลืองขนมไข่ปลาทำจากถั่วเหลือง ขวาขนมไข่ปลาทำจากถั่วเขียว ถ่ายที่อำเภอเมือง จังหวัดนครศรีธรรมราช
สัตว์เลื้อยคลานกับชื่อขนมในภาคใต้
ในพื้นที่ภาคใต้ มีขนมพื้นบ้านที่ตั้งใจทำขึ้นให้เหมือนไข่ของสัตว์เลื้อยคลานในวงศ์เดียวกันมาตั้งชื่อหรือเป็นแรงบันดาลใจในการทำอีกด้วย เช่น “ต้มไข่แลน” เป็นอาหารของ คนแขกแหลงใต้ (มุสลิมพูดภาษาใต้) ในพื้นที่อย่างบ้านคลองกั่ว จังหวัดสงขลา และที่จังหวัดสตูลหรือต้มไข่แลนของคนแขกอำเภอกงหราจังหวัดพัทลุง ทำโดยการนำยอดมะพร้าวมาสาน ให้มีรูปลักษณ์คล้าย “ไข่เเลน” แม้จะมีความแตกต่างกัน แต่ก็ยังอยู่ในวงศ์เดียวกัน การนำชื่อสัตว์เลื้อยคลานเหล่านี้มาใช้เรียกขนมหรืออาหาร ผมถือว่าเป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งของภูมิปัญญาและวัฒนธรรมอาหารพื้นถิ่นภาคใต้
ต้มไข่เเลน ที่บ้านทุ่งวิมาร ตำบลบ้านควน อำเภอเมือง จังหวัดสตูล
เผยแพร่ครั้งแรกใน – https://www.facebook.com/share/p/1HmyGrA6BD/
