ที่บ้านคลองกั่ว ซึ่งตั้งอยู่ริมเชิงเขาบรรทัด ที่ราบลุ่มตีนเขาชาวบ้านสามารถทำทุ่งนาปลูกข้าว ในขณะเดียวกันบริเวณเชิงเขา บนเขา ก็มีการปลูกข้าวไร่ ทั้งสองพื้นที่จะมีนกคุ่มอาศัยอยู่ ในทุ่งนาเรียกว่า “นกคุ้มนา” ส่วนนกคุ่มที่อยู่บนเขาเรียก “นกคุ่มไร่”
ช่วงเวลาที่ข้าวใกล้สุก ที่นาทั้งสองจะเต็มไปด้วยนกคุ่มผู้คนจึงคิดค้นวิธีการจับเพื่อนำมาทำเป็นอาหาร ที่บ้านคลองกั่วนั้นนิยมจับนกคุ่มด้วยการส่องไฟหาเรียกว่า “โล๊ะนกคุ่ม” เมื่อส่งไฟพบจะใช้อุปกรณ์ที่เรียกว่า “ไม้ทุบนกคุ่ม” ทำจากไม้ไผ่ยาวประมาณสองสามเมตร ส่วนปลายมีสวิง มัดไว้ ทุบครอบตัวนกไว้
จะออกไปจับนกคุ่มในตอนกลางคืน ชายหนุ่มจะชักชวนกันไปเป็นหมู่คณะหรือไปคนเดียวก็ได้ ด้วยธรรมชาติของนกคุ่มที่นอนกันเป็นครอบครัว เมื่อส่องไฟพบต้องรีบใช้ไม้ทุบไปทันทีเพราะนกคุ่มเมื่อเห็นเเสงไฟจะวิ่งหนีอย่างรวดเร็ว
เมื่อคืนชาวบ้านขึ้นเขาไปจับนกคุ่มกัน เช้านี้จึงได้กินเมนูพื้นบ้านของผู้คนเเถบเชิงเขาบรรทัด ส่วนตัวเป็นครั้งที่ได้กิน เรียกว่า “นกคุ่มผัดเผ็ด” ใส่หน่อไม้ป่า ทั้งนี้ยังทำเมนูแกงคั่ว(แกงไส่กะทิ) หรือทอดก็ได้เช่นกัน
ขั้นตอนการแกง
วิธีการทำไม่ยุ่งยาก เริ่มจากเชือดนกคุ่มตามหลักการทางศาสนาอิสลาม ถอนขนออกได้เลยไม่ต้องเเช่น้ำร้อนก่อนเหมือนการถอนขนเป็ด หรือขนไก่ หลังจากนั้นนำไปลนไฟเพื่อให้ขนอ่อน หมดไป แล้วจัดการผ่าท้องดึงเครื่องในออกมา เเละเชือดนกเป็นสี่ชิ้น ล้างทำความสะอาด ตั้งให้เสด็จน้ำรอทาเครื่องแกงที่ตำเอง
เครื่องแกง ประกอบไปด้วย ตระไคร้ ข่า พริกแห้ง กระเทียม หัวหอม ขมิ้น พริกไทยแห้ง กะปิ ตำให้ละเอียดรวมกัน
ตั้งกระทะใส่น้ำมันตักเครื่องแกงลงไปผัด เมื่อส่งกลิ่นหอมแล้วตามด้วยใส่นกลงไปผัดแล้วใส่น้ำเปล่าลงไป ปรุงรสเพิ่มด้วยเกลือ แล้วใส่หน่อไม้ลงไป หน่อไม้ต้มสุกไว้ก่อนแล้วเนื่องจากเป็นหน่อไม้ป่า ต้องต้มก่อนเพราะรสชาติขม
ตั้งไว้จนน้ำแกงแห้งตักใส่ถ้วย โรยเม็ดพริกไทยสดลงไปเพิ่มรสชาติเผ็ดร้อนและกินเป็นผัก
แกงนกคุ่มไร่ จากเชิงเขาบรรทัด ที่แม้ว่าทุกวันนี้การปลูกข้าวไร่จะลดลงไปมากแล้ว เเต่ที่บริเวณบ้านคลองกั่วแห่งนี้ นกคุ่มยังสามารถหาได้ตลอดปี ชาวบ้านยังมีเมนูจากนกคุ่มกินกัน ทำให้คนต่างพื้นที่อย่างผู้เขียนมีโอกาสได้ลิ้มลองความอร่อย วัตถุดิบจากป่าเขาที่ไม่เคยลิ้มลองมาก่อน
