ภาพถ่าย “นมส้มอิ่ม สังขจินดา” อายุ ๑๐๐ ปีกับลูกสาวของท่านน้าตา (นางรุ่งวารี สังขจินดา) คนไทยบ้านเขาใน ตำบลเชิงเเส อำเภอกระเเสสินธุ์ จังหวัดสงขลา ซึ่งน้าตาเรียก “เเม่” ของตนเองว่า “นม”
เนื่องในวันแม่ หลังจากนำเสนอเรื่องราวคำเรียก “แม่” ของคนแขกในลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลาไปแล้ว ผู้เขียนขอนำเสนอคำเรียก “แม่”ของคนไทยลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา ซึ่งนอกจากจะใช้คำว่า “แม่” แล้ว ยังมีการใช้คำว่า “นม” หรือ “นุม” อีกด้วย
คำนี้ผู้เขียนได้ยินมาตั้งเเต่สมัยเด็ก ๆ จาก “วะ” (คุณป้า)ใช้เป็นคำเรียกเกลอของมะแก่(คุณยาย) ซึ่งท่านเป็นคนไทยที่บ้านเกาะนก ตำบลคูเต่า อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา ชื่อว่า “ขาว” จึงเรียกว่า “นมขาว” ลูก ของท่านก็เรียกว่า “นม” พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พุทธศักราช ๒๕๕๔ ให้ความหมายคำว่า เกลอไว้ว่า “เพื่อนสนิท”
การเป็นเกลอของคนต่างวัฒนธรรมในพื้นที่ลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลานั้นพบความน่าสนใจอย่างหนึ่ง เมื่อเป็นเกลอกันต่างฝ่าบจะใช้คำเรียกของแต่ละวัฒนธรรมเรียกกัน เช่น ลูกของมะแก่ผู้เขียนจะเรียกท่านว่า “มะ” ลูกของเกลอที่เป็นคนไทยก็จะเรียก “มะ” เช่นกัน ส่วนลูกของมะแก่ก็จะเรียกด้วยคำเดียวกับที่ลูกของเกลอมะแก่เรียกในที่นี้คือ “นม” นั่นเอง
พจนานุกรมแปล ไทย-ไทย โดย อ.เปลื้อง ณ นคร ได้ให้ความหมายเอาไว้ว่า นม
๑.(ถน.) น. คำใช้เรียกมารดา เช่นเดียวกับคำว่า แม่. ๒.น. ส่วนของร่างกายที่ตั้งอยู่ ๒ เต้าที่หน้าอก แต่ของสัตว์ตั้งอยู่ที่พื้นท้อง
ชื่อไม้ทำเป็นรูปนมสำหรับหนุนหลังแก้เมื่อย
ชื่อสิ่งที่เป็นเต้าเป็นปุ่มคล้ายนม เช่น นมทองหลาง นมหนูปืน นมจะเข้ ฯลฯ[๑]
จากข้อมูลภาคสนามของผู้เขียนพบว่าที่บ้านเขาใน ตำบลเชิงแส อำเภอกระเเสสินธุ์ จังหวัดสงขลาและที่บ้านโคกข่อย ตำบลปากนคร จังหวัดนครศรีธรรมราชก็เรียกเช่นเดียวกัน ซึ่ง “คุณยายบุญเทิม จุลมาศ” อายุ ๖๖ ปีเป็นผู้ให้ข้อมูล
คุณครูญัตติพงษ์ คงหนูคงให้ข้อมูลว่า “…บ้านปากแพรก อ.ปากพนัง ย่าผมเรียกแม่ของแกว่า นม ครับบัง แล้วก็มียายๆในหมู่บ้านที่มาจากบ้านบ่อล้อ บ้านไสหมาก บ้านบางแก้ว อ.เชียรใหญ่ บ้านบางตะลุมพอ อ.ปากพนัง เรียกแม่ว่า นม เหมือนกันครับ…แต่ที่จะอวด บางคนเรียก “อินม”…”
ครูเจตต์ ตรังเค ให้ข้อมูลว่า “…บ้านโคกพร้าว ต.ในควน อ.ย่านตาขาว จ.ตรัง มีครอบครัวลุงเลื่อน-ป้าลอย นามสกุลทองเกลี้ยง ลูกๆ แกเรียกป้าลอยว่า นม ทุกคน ลุงเลื่อน นามสกุลทองเกลี้ยง เดิมทีเป็นชาวบ้านปากคลอง ชุมชนใหญ่ ตั้งอยู่ในเขตรอยต่อสามตำบลคือ หนองบ่อ-โพรงจระเข้-ในควนลุงเลื่อนกับพี่น้องทองเกลี้ยง อพยพไปสร้างหมู่บ้านใหม่ที่โคกพร้าว เป็นหมู่บ้านคนไทยหมู่บ้านเดียวที่แวดล้อมด้วยหมู่บ้านคนแขกครอบครัวป้าลอย-ลุงเลื่อนครอบครัวเดียวในโคกพร้าวที่ลูกๆแกเรียกแม่ว่านมอย่างไรไม่ทราบ ป้าลอยเดิมแกเป็นคนระโนต คนบ้านเราซุบซิบกันว่าป้าลอย “แกเป็นหมู่โลต” ฯปากคลอง …”
ผู้ใช้เฟสบุ๊คชื่อ เสณี จ่าวิสูตร ให้ข้อมูลว่า “…ครอบครัวผมอยู่ พนางตุง ควนขนุน พัทลุง คนรุ่น 50 อัพแถบนี้ยังคุ้นเคยกับ “นม” ครับ ผมเรียก “เกลอ”ของแม่ ชื่อว่า “พัน”ว่า “นมพัน”…”
ผู้ใช้เฟสบุ๊คชื่อ Tan Tan Songkhla ให้ข้อมูลว่า “…อ.สทิงพระ จ.สงขลา เรียก แม่ว่านม ค่ะ…”
ผู้ใช้เฟสบุ๊คชื่อ Thitikron Suwanpanich ให้ข้อมูลว่า “…คุณแม่พี่กับน้าๆก็เรียกคุณยายว่า นม (ปากพนังค่ะ)…”
คุณครูภิรมย์ ศรีเมือง ให้ข้อมูลว่า “…ผมก็เรียกแม่ว่า นม คือที่ให้อาหารตั้งแต่เพิ่งคลอด…”
ผู้ใช้เฟสบุ๊คโกเพชร รัตนวงศ์ ให้ข้อมูลว่า “…เชิงแส (อ.กระแสสินธุ์ จังหวัดสงขลา ก็เรียกนมครับ แต่ย่าผมเรียกแม่ และเรียกพ่อที่เป็นคนจีนว่าเตี่ย จึงให้ลูกๆเรียกตาว่าก้อง(ก๋ง) และเรียกยายว่าแม่เฒ่า ครับ…”
พื้นที่ไหนเคยเรียกหรือยังคงใช้คำเรียกเรียก”แม่” ว่า”นม”กันบ้างไหมครับ?
ที่มา
[๑] เกลอสืบค้นจาก : https://www.sanook.com/…/dic…/search/%E0%B8%99%E0%B8%A1/
